Het bestuur van de BUN ontving het bericht dat Joanna Macy op 19 juli om 15.56 uur in haar woonplaats Berkeley, Californië, in de VS is overleden. Joanna Macy werd 96 jaar, zij overleed na een kort ziekbed in aanwezigheid van haar kinderen, kleinkinderen en nabije vrienden.
Joanna Macy heeft met haar levenswerk wereldwijd velen geïnspireerd. Ook vele sangha’s in Nederland. Op dit moment voelen we dankbaarheid en respect voor alles wat zij gaf en waar zij voor stond. Joanna Macy, zeer bewust van het lijden en pijn in de wereld, hield ‘van elke druppel leven’.
Joanna Macy werd geboren op 2 mei 1929 (Los Angeles, VS). Ze bezocht de middelbare school in New York en promoveerde in 1978 in religiewetenschappen aan de Syracuse University. Onder begeleiding van Ervin László onderzocht zij in haar promotie de parallellen tussen het causale denken in systeemtheorie en het concept van onderling afhankelijk ontstaan in de boeddhisme.
Zij kwam in contact met het boeddhisme in 1965 in Noord-India waar zij werkte bij de opvang van vluchtelingen in Tibet. Zij bestudeerde en beoefende de dharma diepgaand in verbinding met de Tibetaanse Vajrayāna-traditie (onder meer bij Khamtrul Rinpoche in India) en het Theravāda-boeddhisme (bij leraren als Nyanaponika Thera en Munindraji). Zij werd internationaal erkend als wetenschapper op het gebied van systeemdenken en ‘deep ecology’. Zij respecteerde Thich Nhat Hanh in het bijzonder; in Plum Village is een podcast van de serie 'the way out is in' beschikbaar waarbij Joanna Macy spreekt over ‘interzijn’ en haar eerste, inspirerende ontmoeting met Thich Nhat Hanh in New York.
Zij was een gerespecteerde stem in sociale bewegingen voor vrede, rechtvaardigheid en ecologie. Daarbij weefde zij haar dharmische beoefening volledig met wetenschappelijke werk en met haar lessen uit zes decennia activisme. Thema’s die haar bijzonder raakten en die zij via boeken en lezingen met veel diepte en kleur uitwerkte, betreffen psychologische en spirituele kwesties van het nucleaire tijdperk, de ontwikkeling van ecologisch bewustzijn en de vruchtbare resonantie tussen boeddhistisch denken en postmoderne wetenschap. Zij bracht daarbij vele jaren door in landen en culturen buiten de VS, bestudeerde bewegingen voor sociale verandering en onderzocht hun wortels in religieus denken en handelen. Zij schreef een twaalftal boeken waarvan er twee in het Nederlands vertaald werden, 'Actieve Hoop' (hoe chaos onder ogen te zien zonder gek te worden) (2016), Milinda Uitgevers, en 'Terugkeer naar het leven' (oefeningen en rituelen om ons weer de verbinden met het Levensweb), (2012) Samenwerkende Uitgevers Vof. Zij was tevens gespecialiseerd in het werk van Rainer Maria Rilke, zijn poëzie raakte haar diep. Zij vertaalde zijn werk en liet het spreken als gids voor innerlijke groei en verbondenheid met de wereld.
The Work That Reconnects
Joanna Macy legde de basis voor ‘The Work That Reconnects’, een beoefening die al meer dan veertig jaar mensen wereldwijd helpt om hun lijden om te vormen tot betrokkenheid, en hen versterkt in hun vermogen tot betekenisvolle actie. Zij introduceerde onder andere de ‘drie verhalen’, het verhaal van de gebaande paden, tegenover het verhaal van het uiteenvallen en ontrafelen van de beschaving en het derde verhaal van de Grote Ommekeer. Het is voor Joanna Macy een kernbegrip om niet weg te lopen of ons af te keren van de pijn om de aarde maar om de moed te ontwikkelen deze pijn onder ogen te zien en volledig te erkennen en te kunnen zijn met onzekerheid. Als we dat kunnen ontstaat mentale ruimte en de kalmte en helderheid om te zien wat er binnen jouw eigen mogelijkheden kan bijdragen aan de Grote Ommekeer.
Wij gedenken Joanna Macy met liefdevolle vriendelijkheid (metta) en met dankbaarheid. Haar leven was een voorbeeld van compassie, moed en toewijding. Het werk dat zij de wereld heeft nagelaten leeft voort als een levende oefening; een uitnodiging om ons diep te blijven verbinden: met elkaar, met de natuur, met de dieren, met onze voorouders en met de generaties die na ons komen. Velen van ons voelen hoe haar erfenis ons kracht, bedding en richting geeft. Vanuit die verbondenheid bouwen we verder aan een levensondersteunende samenleving; de diepe ecologische verandering waarvoor zij zo onvermoeibaar de weg heeft gewezen.
Namens het bestuur van de BUN hebben Dhammapitika (Triratna), Look Hulshoff Pol (Leven in Aandacht) en Jonne Vink (Zen Peacemakers) gezamenlijk een persoonlijke condoleance aan de kinderen en kleinkinderen van Joanna Macy overgebracht.