Skip to main content

Mindfulness
in de traditie van Thich Nhat Hanh

10 januari 2021

Br. Phap Dung over de wijsheid van "Vô sự"

Vandaag wil ik met jullie twee lessen delen die mij, komend uit een omgeving die individualistisch en competitief is ingesteld, hebben geholpen. Twee dingen hebben me geholpen om op een zeer bewuste manier te transformeren naar een coöperatieve mentaliteit. De wijsheid van 'niets doen' en 'geen identiteit’.

~~ broeder Pháp Dung

Brother Pháp DungSangha-architectuur

Toen ik als jongere architectuur studeerde in Los Angeles, leed ik eronder dat de stad vol met beton en asfalt zat en er zoveel lege ruimte was die gebruikt had kunnen worden om planten te kweken. Mijn vrienden en ik wilden meer groen in de stad brengen. We droomden van wolkenkrabbers als grote bloempotten waaruit de vegetatie groeit.

Architecten zijn vaak erg trots op hun individuele prestaties. Daarom is het erg moeilijk om te overleven met een sociale visie. Als je zo'n ambitie wilt vervullen, heb je de steun van een gemeenschap nodig.

Gemeenschappen hebben veel voordelen. Als je een probleem hebt met iemand, kan je afstand nemen van elkaar en met andere mensen omgaan. Daardoor kan de energie transformeren en kan je anders naar elkaar kijken en met elkaar in het reine komen. 
Het is niet gemakkelijk om een gemeenschap te vormen, maar gewoon naar je sangha gaan is al heel behulpzaam.

Architectentrots

happy brothersToen ik net novice was geworden, hadden we niet zoveel kamers in het klooster. Tijdens de zomerretraite moesten alle monniken in tenten gaan wonen, zodat onze lekenvrienden in onze kamers konden verblijven.

Ik herinner me dat ik mijn tent aan het opzetten was en dat ik het moeilijk had hem te verankeren. Terwijl ik aan de ene kant piketten stak, kwamen ze aan de andere kant weer los. Een van mijn broeders zag me worstelen en kwam me helpen. Ik stond erop het in mijn eentje te klaren. Maar toen ik hem met mijn elleboog wegduwde, sloeg ik met de hamer op mijn vingers. Mijn vingers bloedden. Ik zal het nooit vergeten.

Dat was een echte wake up call voor mij. Ik realiseerde me dat dit mijn oude architectentrots was. Ik wilde geen hulp accepteren, omdat ik me dan zou schamen om toe te geven dat ik het niet in mijn eentje kon. Tegen die tijd woonde ik al ongeveer een jaar in Plum Village. Ik was me al wel bewust van de moeilijkheden die ik had met andere mensen, maar op dat moment zag ik het helder: mijn trots, mijn gewoonte-energieën en hoe het met mijn opvoeding te maken had. 

We kunnen zien wanneer iemand zich verliest in zijn project, net zoals we weten wanneer we onszelf verliezen in ons eigen project. Zelfs als je goed werk doet, en je krijgt veel lof, verlies jezelf er dan niet in. Zonder bodhicitta, de geest van het inzicht, zul je jezelf voor de gek houden. Je zult de verbondenheid verliezen. Het is goed om aspiraties te hebben, maar raak er niet in verstrikt. 

Ik werd voorzichtiger, ook met andere subtiele en verborgen gewoontes. Ik probeerde de ui in mezelf af te pellen. Het is een langzaam proces en ik moet nog veel lagen afpellen.

Niets lege stoel Photo by Raphael Brouarddoen

Onze cultuur is zo druk. Ons ongecontroleerde verlangen om te produceren, belet ons om naar onszelf te kijken en naar wat er echt gebeurt. De huidige pandemie is een uitdaging, omdat we moeten stoppen met onze bezigheden. Er is geen afleiding meer van ons onvermogen om te stoppen en naar onszelf te kijken en naar de oorzaken van de situatie waarin onze planeet zich op dit moment bevindt, in termen van klimaat, maar ook in termen van geluk, depressie en onrechtvaardigheid.

Maar nu hebben we een kans om te stoppen en te kijken. In plaats van productief te zijn, kunnen we voor onszelf zorgen en onszelf begrijpen. Dit is geestelijk zeer productief. Het kan ons helpen om gelukkiger, meer vervuld en vrediger te zijn.

'Vô sự' betekent ‘niets doen’ en dat is een bezigheid die nodig is voor onze tijd. Niets doen is echt een oefening. Daarom hebben we eens per week een luie dag in Plum Village. Een luie dag was erg moeilijk voor me toen ik voor het eerst naar Plum Village kwam. We hebben Thay ooit eens gevraagd om de naam te veranderen in 'rustdag' nadat zoveel vrienden hun ongemak met de term deelden. Maar Thay stond erop dat we het nooit zouden veranderen, juist omdat we een afkeer hadden van het woord 'lui' en het een snaar raakte in de collectieve cultuur van drukte en schuldgevoelens.

We moeten ons bezig-zijn heroriënteren. Als de dingen weer normaal worden, laten we dan niet teruggaan naar ‘het oude normaal’, de prestatienorm, maar naar een lichter normaal met minder schadelijke gevolgen voor onszelf en voor de planeet. Één waar we de 'zachte' waarden, de waarden van het hart meer aandacht geven, waar we goed zorgen voor onszelf en voor elkaar.

lege stoel Photo by Raphael BrouardVrij zijn van iets

In de maatschappij heb je een identiteit, je hebt diploma's en certificaten, je bent lid van bepaalde groepen, etc. Je moet oppassen dat je die dingen niet wordt. Je bent meer dan die conventionele benamingen. Ze kunnen ons isoleren. Ze zorgen ervoor dat we onszelf opsluiten in vakjes, zodat we de ware schoonheid en het ware geluk niet kunnen aanraken.

Vô sự betekent ook 'vrij zijn'. Meestal denken we aan vrijheid als een reactie op iemand of iets. We willen er vrij van zijn. In dit geval willen we echter vrij zijn van iets willen in de toekomst, en van belast zijn met het verleden. Vrij zijn betekent volledig aanwezig zijn.

Vô sự, betekent ook vrij zijn van grijpen. Het is belangrijk om hiervan bewust te zijn bij het bouwen aan de Sangha. De drang om te slagen, kost je je rust. Normaal gesproken, wil je - als je een goed idee hebt -gehoord worden en vasthouden aan je idee. Maar ook ideeën zijn vergankelijk. Een goed idee bestaat maar op één bepaald moment. Een paar maanden later heb je een ander idee en vraag je je af waarover je je zo opwond. Iedereen heeft zijn eigen ideeen en ze zijn allemaal goed. Je bent blij met hoe het ook zij en je voelt je vrij. Natuurlijk moeten we werken en plannen maken. Maar we moeten onze ideeën ook kunnen loslaten.

Vô sự, betekent ook vrij zijn van identificatie. Bouw je imago niet op en zet jezelf niet vast in een rol. Natuurlijk is iedereen uniek, maar probeer niet te hard, want dan wordt het een last. Als je eenmaal vrij bent, ben je van nature jezelf. Thay heeft daarover een kalligrafie: "Wees mooi, wees jezelf."

be beautiful be yourselfVrij zijn voor iets

De maatschappij heeft een vangnet om ons heen gelegd, maar dat kan je hinderen om je hart te volgen. Je huis, je spaargeld, je pensioenregeling, je ziektekostenverzekering. Laat de maatschappelijke normen je niet tegenhouden om mensen te dienen en de samenleving te transformeren.

Als je je kunt verbinden met het verlangen van je hart om van de wereld een betere plek te maken, zul je gedijen. Je zult gelukkiger en energieker zijn. Dus aan de ene kant moet je jezelf begrijpen en transformeren. Aan de andere kant moet je alle conventies en standpunten van de maatschappij verwijderen. Laat het streven los, laat alle labels los die jij en je omgeving over je hebben. Ga niet terug naar normaal. Ga terug naar jezelf, wees mooi, wees jezelf. Samen kunnen we vrij zijn.

 

Dit is een verkorte vertaling door Karin Coolsaet van een Dharma talk die Plum Village broeder Pháp Dung (Brother Dharma Embrace) gaf aan jonge sanghabouwers tijdens de Wake Up Ambassadors Online Retreat in mei 2020.