Lake Tahoe: Een Heilige Plek in het Land van de Washoe
We verbleven in het Olympische dorp 'Palissades of Tahoe', waar in 1960 de Winterspelen werden gehouden en op een dag besloten we de berglift te nemen naar de zogenaamde Palissades. Dit zijn een aantal bergkammen op een hoogte van 2500 meter die samen een gigantisch amfitheater vormen. Die dag kregen we de kans om deel te nemen aan een 'culturele lezing' georganiseerd door de Washoe-gemeenschap. Na een zweefvlucht boven grillige rotsen en eeuwenoude, verweerde dennenbomen, bereikten we een groot terras met een adembenemend panorama. Hier waren ongeveer dertig stoelen in een kring geplaatst, klaar om ons te ontvangen.
Het Washoe-verhaal van Vergeving en Een Nieuw Begin
Een jonge vertegenwoordiger van de Washoe-stam, Herman Fillmore, begroette ons met de woorden: "Welkom in deze cirkel waar we als gelijken met elkaar kunnen spreken." Hij deelde vervolgens het verhaal over de in mythes gehulde oorsprong van zijn stam, de duizenden jaren van harmonieus samenleven met alle wezens in de omgeving, en de komst van de blanken die de Washoe van hun heilige gronden verdreven en hun rijke natuurlijke en culturele schatten verwoestten. Om de diepte van het verhaal te laten doordringen, nam hij af en toe korte pauzes, waarin stilte heerste. De groep voelde er zich ongemakkelijk bij, maar met zijn vriendelijke en medelevende blik stelde hij ons gerust. Het was dezelfde blik van Thich Nhat Hanh wanneer hij tot ons sprak. Vervolgens vertelde hij over hoopvolle initiatieven, waarbij de huidige overheid de Washoe gemeenschap ondersteunt bij het herstel van hun cultuur en de natuur. Zo ontvouwde zich een dialoog die leek op de oefening van Thich Nhat Hanh genaamd 'Opnieuw Beginnen' (1) . Hierbij maken spijt en verdriet plaats voor ideeën om constructief samen te leven en samen te werken aan een betere toekomst.
De Washoe-kijk op Land en Bezit
Tijdens de vragenronde vroeg een deelneemster: "Wat is nu de diepste wens van de Washoe?" Het antwoord was krachtig en eenvoudig: "We willen graag weer de beschikking krijgen over ons land." Ietwat verontwaardigd repliceerde ze: "Maar waarin verschil je dan wel van ons, westerlingen?" Herman stelde haar gerust en met de woorden: "Voor de Washoe is land geen bezit; het heeft een heel andere betekenis. Voor de Washoe vormen het land, de taal en de mensen één geheel. We zijn altijd een integraal onderdeel geweest van dit land en de omgeving, dus elk aspect van ons leven wordt beïnvloed door het land en vice versa. We beschouwen de aarde, haar landschappen, wateren en alle levende en ook de niet-levende dingen als heilig. Voor ons is het moeilijk om het heilige te scheiden van het alledaagse leven. Gedurende duizenden jaren hebben we veel kennis en ervaring van dit land ontvangen en gekoesterd. Sedert we van ons land verdreven zijn, voelen we ons geamputeerd en voelen we het land en ons hart bloeden. Nu vragen we alleen het recht om als hoeders deze verloren harmonie te herstellen en opnieuw te laten bloeien. We willen dit heel graag samen met jullie doen, want jullie zijn ook levende wezens van deze planeet die respect en samenwerking verdienen."
Een diepe stilte vulde de groep, en behalve het gekras van de raven was er niets anders te horen. We keken elkaar glimlachend aan, en met die blik was alles gezegd. Het woord 'Washoe' zal voor altijd in mijn gedachten blijven, als een soort mantra voor vergeving en een nieuw begin.