Skip to main content

Mindfulness
in de traditie van Thich Nhat Hanh

13 mei 2024

De levensdans van de natuur

Door Koen Demeyer

Wanneer we ons nu in de natuur begeven worden we door allerlei appjes ondersteund om dieren en planten meteen op naam brengen. We nemen een foto en na een paar klikken verder krijgen we de naam van de soort erbij. Dit is op zich best nuttig en leerzaam, maar meestal laten het hierbij.

Het blijft een cognitief proces zonder dat er een echte band gevormd met wat we zien. We blijven zo in onze vaste denkroutines hangen zonder te beseffen dat we zonet een uitnodiging van de Dans met het Leven naast ons neer gelegd hebben. Dit gebrek aan diep en persoonlijk contact met de natuur ligt trouwens aan de basis van veel ecologische problemen die onze levenskwaliteit ondermijnen.

De uitnodiging aanvaarden

In de natuur worden we voortdurend overstelpt door uitnodigingen tot dialoog, maar we hebben verleerd ze te onderkennen. Dit komt omdat we vergeten zijn hoe we ons in de natuur moeten gedragen. Het samenspel van al die levende wezens is een rituele dans met haar eigen spelregels. Iedereen kan hieraan deelnemen, maar moet wel een paar basisregels kennen: ‘Niet Opvallen’, en aandachtig ‘Meebewegen’ met alles wat om ons heen gebeurt. Door mee te bewegen met het ruisen van de bomen val je voor de omgeving minder op dan dat je stokstijf blijft staan. Hoe doe je dit dan? Kijk aandachtig naar wat andere dieren doen, kruip in hun huid en jouw lichaam zal zich spontaan op de gepaste manier bewegen. Zo kan je dieren héél dicht benaderen.

Honger als Aandacht: Natuurlijke Impulsen

Maar wat zet dieren en planten in beweging? Het is de Honger: Honger is een oervorm van aandacht. Het is de prikkel die de zintuigen van dieren en planten aanscherpt om te overleven en evolueren. Observeer hoe alles in de natuur “hongert”: Planten hongeren omhoog naar het licht. Hun wortels hongeren diep in de aarde naar water en voedingstoffen. En dan is er nog de oeroude relatie tussen jager en prooi, elk met hun aangepaste lichaamsbouw en gedrag in functie van hun status van prooi of jager. Ook bij mensen kan je dit patroon nog in allerlei gedragsvormen zien. Bij onze meditaties en beoefeningen besteden we veel aandacht aan het onderkennen en beheersen van die gedragspatronen.

Als mensen zijn we ook geneigd om menselijke trekjes toe te kennen aan alles wat we zien in de natuur. Doordat we zo niet uit onze comfortabele denkroutines treden geeft dit ons een vals gevoel van veiligheid. Maar door de eigenheid van de andere wezens te ontdekken en te waarderen kunnen wij onze denk- en beleef wereld verruimen. Dit geldt niet alleen voor dieren, maar ook voor mensen die anders zijn dan wij.

Verwondering en Liefde: Integratie van de Natuurlijke Dans

Ga bijvoorbeeld voor een bloem zitten en neem deze in je op met al je zintuigen. Doe hierbij alsof jij de éérste persoon bent de óóit een bloem gezien heeft. Het samenspel van haar kleuren, geuren en vormen vult je met verwondering. Volg haar contouren met je vinger. Zie hoe ze interageert met de omgeving. Zie hoe ze reikt naar het licht. Zie hoe ze samen met andere bloemen wiegt in de wind. Zie de bij die op haar landt en van haar nectar komt drinken. Proef de zoete smaak ervan. Volg die bij naar een andere bloem, die dan ook haar eigen verhaal vertelt. Daar stap je over naar het koolwitje dat daar net wegvloog... En zo kan je eindeloos verder gaan tot heel de hemel en aarde je bewogen heeft. Door in dit soort kleine ritueeltjes te stappen, leer je het ritme van de dans van het leven. Schrijf jouw bevindingen in een notaboekje. Misschien wordt het later nog een gedicht? Maak er een schetsje van. Geef de bloem of insect een zélf bedachte naam. Dit schept een persoonlijke band. Sluit af met een glimlach. Besef dat mensen ook diezelfde woordeloze universele dans opvoeren. Het is een vorm van bewegen die je leert verwonderen en liefhebben…