De Plum Village traditie: een onbewust bekwame herstelgemeenschap?
Door Jan-Jitze Hees
“Mindfulness helpt bij het transformeren van lijdensvolle patronen” vatte de trainer onze opleiding samen. Ik vond dat een mooie zin en ook herkenbaar. Voor mij persoonlijk heeft de ontdekking van mindfulness een enorme innerlijke transformatie teweeggebracht. Ik weet nog dat ik tijdens mijn eerste retraite minstens een uur heb moeten huilen. Het waren de tranen van innerlijke bevrijding. Voor het eerst sinds lange tijd kon ik me weer gelukkig voelen.
Waar ik erg blij van word, is dat ik lang niet de enige ben die een dergelijke diepe en helende ervaring heeft gehad op een retraite. Ik ben ervan overtuigd dat onze Plum Village beoefening de helende energieën in ons helpt mobiliseren om tot een transformatieve ervaring te komen van ons lijden.
Mindfulness is tegenwoordig alom aanwezig. Bijna iedereen heeft wel een meditatie-app zoals Headspace of Calm op zijn telefoon. Dat is een mooie ontwikkeling voor ons als Plum Village beoefenaars. Meditatie is niet meer zo vreemd voor het grote publiek en het wetenschappelijke onderzoek ernaar helpt ons ook om de beoefening met nog meer maatwerk aan te kunnen bieden, bijvoorbeeld door ‘Trauma sensitieve mindfulness’.
Naar mijn gevoel heeft onze Plum Village traditie, naast het beoefenen van aandacht, nog een juweel aan de wereld te bieden: de Sangha. Ook wetenschappelijk onderzoek laat zien dat verbinding met anderen belangrijk, zo niet, essentieel is voor onze geluksgevoelens. Niet voor niets komt dharma delen in families bij de Wake Up Nieuwjaarsretraite uit de bus als een van de belangrijkste hoekstenen van onze beoefening.
Ik vind het mooi dat dit aan de ene kant diepe oeroude wijsheden zijn en tegelijkertijd ook bijzonder innovatief is. In de ‘Nieuwe GGZ’ wordt er bijvoorbeeld over herstelgemeenschappen gesproken. Dit zijn groepen die helpen om mensen te laten herstellen van psychische ontwrichting, een voorbeeld hiervan is het Enik Recovery College in Utrecht. Dit is een organisatie die mensen helpt om te gaan met psychisch lijden door verder te kijken dan psychische diagnoses.
Er zijn -gelukkig- geen exacte getallen van, maar het zou mij niet verbazen, als binnen Wake Up en Leven in Aaandacht, een groot aantal van de mensen -in eerste instantie- is aangetrokken tot de traditie door het ervaren van psychisch lijden. Mindfulness is een krachtig medicijn, dat dus mensen aantrekt die dit nodig hebben.
Hierin zie ik zeker de parallel tussen zoiets ‘innovatiefs’ als het Enik Recovery College, Wake Up en de Leven in Aandacht gemeenschappen. Wij zijn niet expliciet gericht op 'psychisch herstel' zoals Enik, maar de facto heeft het wel eenzelfde soort effect op veel mensen. Wat dat betreft zouden we in herstelbewegingstermen wellicht een ‘onbewust bekwame herstelbeweging’ kunnen zijn. Dat is een grappige constatering voor communities zoals LiA en Wake Up die zich expliciet bezighouden met bewustzijn en aandacht. Desalniettemin is het wel interessant om vanuit de herstelbewegingslens naar onszelf te kijken. Kunnen we daar niet van leren? Dat is een vraag die ik mezelf stel en op dit moment blijf onderzoeken.
Ik denk dat dit onderzoek constructief is, omdat heling en transformatie belangrijke aspecten zijn van onze traditie. Mijn wens is om deze elementen te versterken en waarom zouden we dan ook niet gebruik kunnen maken van kennis uit andere bronnen? En waarom zouden organisaties zoals Enik niet van ons kunnen leren? Volgens mij is hier een mooie kruisbestuiving en synergie mogelijk, ook al is het mij nog niet helemaal duidelijk hoe. Dat hoeft ook niet, want soms moeten ideeën gewoon rijpen.
Heb jij interesse om met mij mee te denken hoe wij een betere herstelgemeenschap kunnen zijn en hoe innovatieve herstelgemeenschappen van ons kunnen leren? Dan hoor ik het graag! Mail dan naar webredactie@aandacht.net dat je in gesprek wil komen hierover.