Skip to main content

Mindfulness
in de traditie van Thich Nhat Hanh

03 september 2022

Bomen planten in Sadhana Bos in India

Door Jazz (Gijs Van den Broeck)

Dit is een stuk over mijn leven in Sadhana Forest en hoe het leven in een duurzame herbebossingsgemeenschap bijdraagt aan mijn begrip van Inter-zijn. Oorspronkelijk geschreven voor de nieuwsbrief van Wake Up. Aangepast van een eerdere post.

IMG 20200302 WA0021 1024x682

Bomen planten in Sadhana Bos

De afgelopen vier jaar heb ik in een eco-gemeenschap in Zuid-India gewoond en vrijwilligerswerk gedaan. We leven heel eenvoudig in hutten met rieten daken, gemaakt van lokale, natuurlijke materialen. Onze gemeenschap is off-grid en gebruikt alleen elektriciteit van onze zonnepanelen en het water dat we uit onze bron halen. In ons dagelijks leven doen we aan herbebossing, we brengen een bijna uitgestorven inheems tropisch woud weer tot leven op een stuk land van 70 hectare, we brengen water, bomen en leven terug in een ooit dor en verlaten gebied. Ik heb veel praktische dingen geleerd over gemeenschapsleven en duurzame leven, maar het diepste onderricht tijdens dit leven was een zeer directe, doorleefde ervaring van de realiteit van Inter-zijn.

Door zo dicht bij de natuur te leven en actief deel te nemen aan het herstel ervan, is het onmogelijk om te negeren hoe verbonden we zijn met al het leven dat ons omringt. Het wordt ondubbelzinnig duidelijk dat ik met elke handeling invloed heb op de omgeving om mij heen. (Opmerking van de auteur: Misschien gaat het niet ver genoeg om te zeggen dat ik invloed heb op de omgeving: ik ben deel van de omgeving en ik kan ervoor kiezen om dat te erkennen en te proberen vanuit dat besef te leven, of om te proberen het te vergeten en tegen mijn eigen natuur in te gaan). Dit laat je geen andere keuze dan te proberen elke afzonderlijke handeling zoveel mogelijk in harmonie met de natuur te laten zijn. Dit besef brengt een ongelooflijk niveau van opmerkzaamheid in alles wat we doen. Elke dagelijkse activiteit - van tandenpoetsen tot naar het toilet gaan - wordt een bewuste uitdrukking van liefde en zorg voor alle levende wezens.

Dit is zo anders dan de stedelijke levensstijl waarin ik ben opgegroeid. Het leven dat ik vroeger leidde was veel comfortabeler, dat valt niet te ontkennen: er was geen sprake van hurken boven composttoiletten, muggen proberen af te weren en dergelijke. Maar dit comfort gaat gepaard met een zekere vorm van onachtzaamheid. We draaien de kraan open en er is water. Toch weten we niet echt waar het vandaan komt, noch waar het naartoe gaat nadat we het gebruikt hebben. En vaak hebben we ook niet echt de tijd om ons ermee bezig te houden, omdat we ons brood moeten verdienen, voor ons gezin moeten zorgen, ons op onze studie moeten concentreren, enzovoort. De moderne technologie stelt ons in staat ongelooflijke dingen te doen, maar het resultaat daarvan is dat we vaak losgekoppeld blijven van de natuurlijke wereld die steeds meer naar de achtergrond verdwijnt. Het is heel moeilijk voor ons om de gevolgen van ons dagelijks leven rechtstreeks te zien. De effecten ervan worden allemaal naar verre oorden getransporteerd: plastic belandt ergens in de oceaan en doodt een vis waar we nog nooit van hebben gehoord; steenkool wordt verbrand in de volgende stad, waarbij broeikasgassen worden geproduceerd die zelfs aan de andere kant van de planeet droogte kunnen veroorzaken.

Hand Washing Station 1 1024x683

Handen wassen

Laat me dit verder illustreren met een tegenvoorbeeld uit onze gemeenschap. Anders dan in moderne huizen, hebben wij weinig waterkranen. Om onze handen te wassen, hebben we een beker met een gat in de bodem, die we bijvullen door water uit een emmer te halen. Zo kunnen we duidelijk zien hoeveel water we gebruiken. Het maakt het onmogelijk om gedachteloos de kraan open te laten staan, onbewust van de hoeveelheid water die we gebruiken. We weten heel goed waar het water vandaan komt: het komt uit onze eigen put. Onze bron heeft water vanwege de herbebossing en het waterbesparingswerk dat we doen, waardoor de aquifer wordt aangevuld. We kunnen maar een beperkte hoeveelheid water uit de put halen zonder hem uit te putten, waardoor wij (en onze buren) zonder water zouden komen te zitten, aangezien we off-grid wonen. We kunnen dus niet te veel nemen. Na gebruik stroomt het water de tuin in, om de bomen van ons bos water te geven. We gebruiken alleen biologisch afbreekbare zeep en schoonmaakmiddelen. Als we dat niet zouden doen, zouden we rechtstreeks de bomen doden die we zelf hebben geplant, en dat willen we natuurlijk niet. Zoals Thay zegt in een van zijn gatha's: "Water stroomt over deze handen. Moge ik deze handen vakkundig gebruiken om onze kostbare planeet te behouden."

Onze toiletten zijn vergelijkbaar. Wij gebruiken droge composttoiletten, composteren ons menselijk afval en gebruiken het als mest om onze bomen te laten groeien. Zoals Thay zegt: "Geen modder, geen lotus.” We moeten ons afval composteren, en dan kunnen uit ons afval mooie dingen groeien."Bezoedeld of onbevlekt - deze concepten bestaan alleen in onze geest," om een andere gatha te citeren.

Elke ochtend word ik wakker met het geluid van vogels en insecten, en het eerste wat ik zie is de natuur en bomen. Geen van deze dingen waren hier twintig jaar geleden, toen dit project werd gestart. Ik kan het niet helpen, maar ik ben onder de indruk van hoe kostbaar het leven is en hoe verbazingwekkend de natuurlijke ecosystemen met elkaar verbonden zijn. Zoals onze praktijk gatha zegt: "Als ik het raam open, kijk ik uit op de Dharmakaya. Hoe wonderbaarlijk is het leven!" Deze woorden waren slechts theoretische concepten in mijn gedachten, totdat ik hierheen verhuisde. Dit gevoel klinkt nog steeds door, ondanks het feit dat we geen ramen hebben: onze hutten zijn gewoon verdiepingen met rieten daken erbovenop. Geen verwarming nodig in de tropen!

Sadhana Forest before and after 724x1024

Wat een verschil in slechts 15 jaar!

Ik moedig iedereen aan om wat tijd te nemen om echt nauw samen te werken met de natuur, en vooral om deel te nemen aan hersteloefeningen. Voor mij is het een geweldige aanvulling geweest op mijn meer 'formele' praktijk op het kussen en in de Sangha. Het helpt me om een echte levenservaring te hebben, in plaats van een puur theoretische benadering van Thay's leringen over het onderlinge zijn en de wonderen van het leven. Bovendien is het een geweldig tegengif tegen hulpeloosheid en wanhoop. Het laat me zien dat verandering mogelijk is, dat de natuur veerkrachtig is, en dat wij mensen ook een kracht ten goede kunnen zijn en een deel van de oplossing, als we onszelf maar toestaan om met de natuur samen te werken en niet ertegen.

Anderzijds heeft het feit dat ik dit ecologisch werk met de ervaring van de praktijk ben gaan doen, me in staat gesteld het op een veel diepgaandere manier te begrijpen. Herbebossing en ecologisch herstel zijn niet alleen een technische ingreep om de klimaatverandering tegen te gaan. Het kunnen ook diep spirituele interventies zijn die onze verbinding met onze Moeder Aarde herstellen, en de verwijdering van haar genezen die velen van ons hebben ondergaan in ons moderne, stedelijke leven. En dit aspect is net zo belangrijk! Zoals we in onze gemeenschap zeggen: "Mogen er nog veel bossen zijn om mensen te laten groeien."

Bovenstaand stuk is met toestemming vanb Gijs door het webteam van Stichting leven in Aandacht overgenomen van een nieuwsbrief van Wake Up en uit het Engels vertaald. Het artikel is gebaseerd op de blog van Jazz Gijs, Soulful SadhakHij heeft ook een blog compassion revolution.  Jazz Gijs (in een eeder leven Wake Up Leuven) omschrijft zichzelf als een danser, schrijver, dichter, denker, zoeker, mediteerder, yogi, chajin, chef-kok, DJ, leraar, ontscholer, geeftivist, sevak, pelgrim, aardbewoner. Hij doet zijn best om de verandering te zijn! Een gemeenschap op te bouwen, aan zichzelf te werken en zijn tijd besteden aan dienstbaarheid.