Skip to main content

Mindfulness
in de traditie van Thich Nhat Hanh

25 januari 2023

Dankbaar voor de lessen van mijn leraar

Door Jan Monster

Ik leerde ooit: eer uw ouders en uw leraren. Dat klinkt ouderwets en autoritair en daar reageer ik allergisch op. Ik ben zeker heel erg dankbaar voor alle dingen die ik leerde van zowel mijn ouders als de vele leraren die ik in mijn leven ontmoette. In dit afgelopen jaar heb ik na mijn dissectie veel gehad aan al de inzichten die ik ontving. Degene die mij in die lastigste tijd – toen ik alleen in een Frans ziekenhuis lag – heel erg geholpen heeft, is de man die alweer een jaar geleden overleden is en die door zijn volgelingen Thầy ofwel leraar, wordt genoemd, de zenboeddhist Thich Nhat Hanh.

En daar heb je weer zo’n allergie-woord: volgelingen. Mijn Westerse opvoeding komt gelijk in verzet. Of is het mijn Nederlandse achtergrond? In het oosten Is het helemaal niet ongebruikelijk om je over te geven aan een goeroe. Gelukkig begrijp ik inmiddels dat het niet om volgen gaat maar, om het leren van de wijsheid van een leraar. Ik zal mijzelf dus niet gauw een volgeling noemen, maar ik noem mijzelf wel een leerling van Thich Nhat Hanh.

Thầy heeft geprobeerd de leer van de Boeddha toegankelijk te maken voor mij als westerling. Tijdens mijn meditatieopleiding werd mij een boek van hem aangeraden. Ik kon op die manier de Boeddhistische kennis direct van de bron tot mij nemen waardoor het begrip mindfulness dieper voor mij zou worden. Ik ben dankbaar dat die leraar mij hier op gewezen heeft en ik ben dankbaar dat ik door Thầy’s boek voor het eerst de boeddhistische leer kon beginnen te begrijpen. Nu heb ik inmiddels misschien wel tientallen boeken en vele video’s van “dharma talks” van hem gelezen of gezien, maar ik sta toch nog steeds aan het begin.

Ach, ik weet helemaal niet waar ik sta. Er zijn mensen die mijn Twitter account niets Boeddhistisch vinden hebben. Ik begrijp dat helemaal. Je ziet weinig letterlijke Boeddhistische teksten, begrippen of sutra’s – al ben ik de afgelopen twaalf maanden wel elk blog met een citaat van Thầy geëindigd. Dit was mijn eerbetoon aan de persoon die mij veel bracht. De blogs hadden een thema en daar vond ik citaten van hem makkelijk bij. Soms vatte het citaat dat blog zo mooi samen dat het erop leek alsof ik het blog geschreven had als mijn interpretatie of uitleg van dat citaat. Maar dat was niet zo. Het feit dat ik zo makkelijk een citaat kon vinden dat paste bij mijn blog toont mij dat ik de lessen van Thầy tot mij heb genomen en er mijn eigen verhaal van heb gemaakt. Hiermee zijn zijn lessen onderdeel van mij geworden en leeft hij dus in mij voort.

Niet-hard-core leerlingen van Thầy vinden mijn accounts juist wel heel erg mindful of zen. Ik begrijp dat helemaal. Ook al schrijf ik vaak over de dingen waar ik mee stoei (en zou je daaruit kunnen afleiden dat ik helemaal niet zo’n perfecte yogi ben) toch gedraag ik me en uit ik me blijkbaar off- en online zo dat mensen mij wel als “zen” ervaren. Ik merk dat ik door mijn blogs en de daarvan afgeleide citaten op sociale media mensen in aanraking breng met de denkbeelden van Thầy.

Toen ik in een Frans ziekenhuis op de SEH werd binnengebracht en ze mij vertelden wat mij overkomen was, waren ze bang dat ik het niet begreep omdat ik zo rustig reageerde. Ik denk dat ik onder andere zo rustig reageerde omdat ik op dat moment de volledige impact niet kon overzien. Ze hadden in dat opzicht dus zeker gelijk, maar mijn vrouw zei ook tegen hen dat ik net mijn examen tot yogaleraar had behaald en dat deze reactie ook heel erg bij mij paste. Zo voelde het ook wel voor mij, want ik kon niets meer doen aan wat mij overkomen was. Het enige wat ik kon doen was alles echt met aandacht en mindful te doen en daardoor voelde ik veel acceptatie en rust.

Er waren twee lessen van Thầy die mij toen concreet hebben geholpen. In de eerste dagen werd ik van onderzoek naar onderzoek gesleept en werd ik begeleid door mensen die mij in het Frans ongeduldig rond commandeerden terwijl mij niet geheel duidelijk was wat ze nou weer gingen doen. Op die momenten herinnerden de woorden van Thầy mij er aan dat ik mijn aandacht steeds weer terug kon brengen naar mijn adem, waarmee ik dan kalmte, acceptatie en geduld in mijzelf vond. Het tweede wat mij hielp was met aandacht te eten en daarbij diep te kijken en te zien wat er allemaal was gebeurd om dat eten bij mij te krijgen. Ik voelde hierdoor dankbaarheid voor het feit dat ik zowaar veganistisch eten kreeg en ik voelde hoe het “vieze” en gemalen ziekenhuiseten mij voedde en hielp om te herstellen. Hoewel Thầy dus inmiddels niet meer onder de levenden is, voel ik mij toch door hem gedragen op het pad dat ik aan het bewandelen ben. Dat is zo op gewone dagen, maar zeker in momenten van crisis. Ik ben blij dat ik hem (of in ieder geval zijn inzichten) heb mogen leren kennen.

“Op en dag zie je dit lichaam niet meer en dan zeg je Thầy is dood. Dat klopt niet.
Ik ga nooit dood. Mijn aard is de aard van de wolk.
Een wolk kan onmogelijk sterven.
Ik zet me altijd voort.”

- Thich Nhat Hanh -
(uit What Happens When We Die?” | Clip from a Dharma talk by Thich Nhat Hanh, 2014 06 17, PV)

Bovenstaande blog is overgenomen van de website van Jan Monster. Jan is o.a. blogger en coach bij Wat zegt Jan. Als je zijn zoektocht naar zichzelf niet wil missen, volg hem dan op de Wat zegt Jan-pagina’s op Instagram, Facebook, LinkedIn en Twitter.