Bij de aftrap werd meteen duidelijk gemaakt wat onze rol van een natuurgids is, namelijk:
- Liefde ontwikkelen voor de natuur en verantwoordelijkheid nemen voor je omgeving.
- Hiernaar handelen door de natuur te beschermen.
- Kennis, vaardigheden en attitudes versterken om dit te realiseren.
Aandacht, schoonheid en betrokkenheid creëren
In de opleiding werd veel aandacht besteed aan allerlei tips om mensen te boeien met feiten, verhalen, dialogen en spelvormen. Maar in de praktijk is het een hele opgave om in een beperkte tijd een diverse groep te blijven verbazen over de rijkdom, dynamiek, schoonheid en kwetsbaarheid van de natuur. Ik vroeg me af wat de drijfveer is om dit vol te houden? Een Chinees spreekwoord zette mij op het spoor:
"Vertel het me en ik zal het vergeten,
Toon het me en ik zal het onthouden,
Betrek me en ik zal het leren."
Maar hoe zorg je dan voor echte aandacht en betrokkenheid? Naturalist John Muir Laws (**) zegt hierover het volgende: "Gidsen is een daad van aandacht en mededogen. Gidsen leert mensen verliefd te worden op de wereld en hun eigen vermogen aan te wenden om hierin te groeien te genieten.. Er is altijd iets om nieuwsgierig naar te zijn, zolang we maar blijven kiezen om nieuwsgierig te zijn."
Dit vertaalt zich in een aantal praktische de volgende richtlijnen:
- Neem de tijd om de natuur aandachtig te observeren en laat ze altijd voor zichzelf spreken. Vertraag daarom de tijd en bouw stiltemomenten in.
- Gebrek aan kennis is geen beperking. Integendeel, het creëert ruimte voor verwondering en nieuwe inzichten.
- Wees vastberaden en onafhankelijk in je ontdekkingstocht van de natuur.
- Doe dit alles met het enthousiasme van een kind.
- Geef anderen de kans om zélf te ontdekken. Leer mensen vissen vangen in plaats van ze vis te geven. Door mensen een vaardigheid aan te leren die ze altijd kunnen gebruiken, ontwikkelen ze zich en hebben ze altijd iets waarop ze kunnen vertrouwen.
- Help mensen om hun ontdekkingen op hun unieke wijze gestalte te geven. Verweef waar mogelijk de wandeling met een vleugje creatieve expressie zoals poëzie, fotografie, schetsen en Nature Journaling. Daar komt altijd respons op.
Natuurlijk gidsen als een Dienst aan alle Levende Wezens
Door deze ontmoeting tussen natuurbeleving en mindfulness wil ik als natuurgids bij iedereen passie en mededogen te ontwikkelen voor alle levende wezens. Maar wat ik over de natuur vertel, geldt ook voor onze houding in onze dagelijkse leefomgeving. Hoewel het kader en werkwijzen verschillen blijft onderliggende attitude dezelfde. Vervang "natuur" in de tekst hierboven door een andere omgeving, een persoon of groep, en je zult ontdekken dat liefde voor de natuur en liefde voor mensen gebaseerd zijn op dezelfde principes: Aandacht en Mededogen. Dat is ook het doel van veel beoefeningen van Thich Nhat Hanh. Word dus ook een ‘natuurlijke’ gids voor je gezin, familie, collega's..enz. Laat je hierbij leiden door de beoefeningen van Thich Nhat Hanh als gids voor onze ware natuur
(*) Portaalsites voor opleiding natuurgids
In Vlaanderen: https://www.natuurpunt.be/pagina/natuurgids-cvn
In Nederland: https://www.ivn.nl/aanbod/natuuracademie/natuurgidsenopleiding/
(**) Zie de blog van mei 2022 op deze site “De natuur in met zes Wondervragen”