Het zijn nogal keuzes waarvoor ik word gesteld. Anderhalf jaar langer leven met zware medicatie die nare bijwerkingen kan hebben. En wanneer die is uitgewerkt nog zwaardere medicatie die de levensduur mogelijk met drie maanden verlengt. Of de ziekte maar op zijn beloop laten en zien hoelang het duurt tot er steeds meer pijn gaat komen en het lijden ondraaglijk wordt. De scan in januari a.s. zal de keuze ongetwijfeld vergemakkelijken.
Samen met mijn partner naar de huisarts om mijn euthanasie te bespreken. Voor mij is het niet de eerste keer. Ieder jaar praten we er wel een keer over. Dit is de eerste keer dat het echt dichtbij is en de eerste keer dat we met z’n drieën zijn. Gelukkig heb ik een hele lieve partner en een goede huisarts en we praten er bijna een uur over. De huisarts heeft veel ervaring en is ook scen arts, een onafhankelijke arts die erop toe ziet dat de zes zorgvuldigheidseisen van de euthanasiewet in acht worden genomen.
Aan de zes zorgvuldigheidseisen voldoe ik met de uitzondering dat er op dit moment geen uitzichtloos en ondraaglijk lijden is. Zover is het nog niet. Het is een bemoedigend gesprek. Zelf mag ik bepalen wanneer het lijden uitzichtloos is.
Het geeft rust, ruimte, vrijheid en dankbaarheid. Dankbaar omdat we in Nederland leven waar euthanasie is toegestaan als slechts een van de vijf landen in Europa. Dankbaar om te beseffen dat dit leven niet in uitzichtloos lijden gaat eindigen.
Dankbaar ook omdat Thich Nhat Hanh (Thay) zo duidelijk antwoord gegeven heeft op de vraag of het is toegestaan ons leven te beëindigen. *
In zijn antwoord zegt hij ondermeer: ‘We moeten niet op dogmatische wijze over euthanasie denken, maar elk geval apart bekijken. Soms moeten we iemand helpen om te sterven, omdat er zo’n sterk lijden is dat het niet van mededogen zou getuigen om hem nog langer te laten lijden. Maar wel zou het collectieve inzicht van de artsen, de families en de betrokken persoon hieraan ten grondslag moeten liggen.’
En iedere dag ben ik zó dankbaar voor zijn prachtige gedicht ‘Geen komen, geen gaan’ dat zo bemoedigend, geruststellend en ondersteunend is op dit pad.
Geen komen, geen gaan
Dit lichaam is niet ik.
Ik ben niet gevangen in dit lichaam,
Ik ben leven zonder grens.
Ik ben nooit geboren en ik sterf nooit.
Kijk naar de oceaan en naar de hemel vol sterren,
manifestaties van mijn wonderlijke, ware geest.
Sinds de tijd zonder begin, ben ik altijd vrij geweest.
Geboorte en dood zijn slechts deuren waar we doorheen gaan,
heilige drempels op onze reis.
Geboorte en dood zijn een verstoppertjesspel.
Dus lach met mij,
houd mijn hand vast,
laten we elkaar gedag zeggen,
gedag zeggen om elkaar weer te ontmoeten.
We ontmoeten elkaar vandaag,
we zullen elkaar morgen ontmoeten,
we ontmoeten elkaar ieder moment aan de bron,
we ontmoeten elkaar in alle vormen van het leven.
* Antwoorden vanuit het Hart, pagina 112-113.
Thich Nhat Hanh BBNC uitgevers