Onze natuur schetsen in stille verwondering
Door Koen Demeyer
Tijdens de Corona pandemie hebben velen de natuur opnieuw ontdekt. De natuur zien we meestal als een ruimte voor ontspanning, ontmoeting en bezinning. Zo ondersteunt zij de vervulling van onze persoonlijke interesses en behoeften. Meestal gaan we hierbij zodanig in onze eigen denkwereld op dat we nog nauwelijks aandacht hebben voor wat rondom ons gebeurt. Wanneer we onze blik even naar de natuur richten, dan zien wij haar nog door een menselijke bril. Daarbij bepalen wij telkens wat zij voor óns moet betekenen. We gaan haar namen geven of we beoordelen haar schoonheid, haar nut of schadelijkheid. Wij zien haar als afgescheiden en ondergeschikt en zo laten we weinig ruimte voor een gelijkwaardige dialoog.
Maar in onze kindertijd was dit helemaal anders. Wij benaderden de natuur in vreugdevolle verwondering en met een rijke verbeelding. Alle planten en dieren zagen we als een integraal onderdeel van onze fantasierijke leefwereld. We maakten kleurrijke schetsjes die we trots aan onze ouders en vriendjes lieten zien. Naarmate we opgroeiden, ging deze ‘magische‘ blik echter verloren. Onze kinderlijke omarming maakte geleidelijk plaats voor een controlerende omklemming.
Gelukkig is er een weg terug naar deze vreugdevolle verbinding met alle levende wezens. De leringen van Thich Nhat Hanh over het Inter-Zijn zijn hierbij een belangrijke steun. Daar hij leert ons om met een open en verstilde geest de natuur leren zien zoals zij ons ziet: Zonder onderscheid, zonder oordeel en zonder woorden.
De natuur heeft geen mening over ons. Ze spreekt voor zichzelf en voor ons allen. Het is een vloeibare spiegel die alles laat zien wat in háár wereld én in onze geest leeft. Ze toont hoe wij werkelijk zijn. Hoe stiller onze geest is, hoe helderder deze spiegel wordt en hoe méér verborgen schatten in onszelf en onze omgeving naar boven komen en ons vervullen met verwondering, inspiratie en levensvreugde. In dit verband is de loopmeditatie van Thich Nhat Hanh een heel nuttige beoefening. (1) . Meer info hierover kan je hier vinden.
Naast meditatieve beoefeningen kan je jouw relatie met de natuur ook versterken door cultiveren van jouw waarneming . Ga eens naar een geliefkoosde plek waar je kunt verstillen: in de tuin, in het park of gewoon op jouw balkon. Neem met jouw zintuigen alles om jou heen op en ervaar hoe alles voortdurend verandert. Van moment tot moment, van uur tot uur, van dag tot dag en van seizoen tot seizoen. Je kunt dit ook op een meer expliciete manier doen. Bij natuurbeleving gaan creativiteit en inzicht hand in hand. De ene is de expressie van de andere. Zo kan je jouw waarnemingsgeest nog verder aanscherpen door jouw indrukken met een paar steekwoorden op te schrijven of een schetsje te maken. Je kunt deze geschriften en schetsjes ook bijhouden en bundelen in een zgn ‘Natuurdagboek’. ‘Nature Journaling’ (2) is een oeroude methode voor natuurexploratie die terug gaat naar de periode toen er nog geen fototoestellen waren. Nu is ze helemaal in onbruik geraakt, omdat een foto nemen zoveel gemakkelijker is. Nu gunnen wij het bewonderen van de natuur nog maar een fractie van een seconde meer. Bij schetsen of schrijven in de natuur moet je jouw tijd nemen en moet je er echt voor gaan zitten. Deze aangehouden focus en aandacht zorgt er voor dat de beleving van dit moment dieper in jouw ziel gegrift staat. Een simpel notaboekje en een potlood volstaan al, want het is niet de bedoeling om een mooi kunstwerk te maken. ‘Nature Journaling’ gaat meer om de kunst van het observeren dan het observeren van de kunst. Zelfs de meest eenvoudige vlugge schets of omschrijving over wat je in het moment ervaart, zal jouw waarnemingsgeest en inlevingsvermogen versterken. Naarmate je hier meer ervaring in opdoet, zal je ook leren om met deze bril naar jezelf en medemensen te kijken. In verbinding, schoonheid en verwondering.
De mogelijkheden bij natuurbeleving zijn eindeloos. Vertrouw hierbij op je eigen interesses ,creativiteit en ervaring. Door je geliefkoosde praktijken te integreren kan je zo jouw eigen ‘Wonderwandeling’ creëren. Ik weet zeker dat jullie ook een boeiende combinatie kunnen vinden.
Geniet van jouw natuur bij elk wonderbaarlijk moment in de natuur !
Koen Demeyer, 21 april 2021
Een paar referenties
(1) Thich Nhat Hahn: boeken over loopmeditatie en stilte.
• https://www.aandacht.net/winkel/boeken-thich-nhat-hanh/wandelen
• https://www.aandacht.net/winkel/boeken-thich-nhat-hanh/stilte
• https://www.aandacht.net/beoefening/basis-oefeningen/loopmeditatie
(2) Nature Journaling:
• Website https://johnmuirlaws.com/ (Engels)
• Nederlandstalige Facebookgroep: https://www.facebook.com/groups/1742973859079684/