Het verhaal van de natuur krijg je te horen wanneer je in een staat van ‘natuurlijk gewaarzijn’ bent. Natuurlijk gewaarzijn is een oeroud onderdeel van ons bewustzijn en is op zich niet te verwoorden. Het kan best gecultiveerd worden door met een natuurlijke geest aandachtig te observeren en te bewegen, vrij van concepten en theorieën. Het heeft veel weg van een meditatie, maar dan door middel van een actieve interactie met de natuurwezens om je heen. Ik noem deze manier van vertoeven de Hertgang. Stel je een ree voor, dat behoedzaam door het bos struint en af en toe stil staat om van een jong blaadje te snoepen. Het is waakzaam en het geniet tegelijk van het moment. Zo is het met heel het lichaam, zintuigen en geest met de aarde verbonden.
De laatste decennia hebben veel mensen dit directe contact met Moeder natuur helemaal verloren. Elke poging om met de natuur contact te leggen wordt al gauw binnen een mentaal en conceptueel kader geplaatst. Hierdoor kijken we zonder te zien, luisteren we zonder te horen en veroorzaken onze bewegingen veel verstoring in de natuur. Wanneer we op de gebruikelijke, haastige tred door de natuur stappen, creëren we hetzelfde effect als dat van een losgelaten hond. Het is de tred van een jagende wolf die een stoorgolf van alarmsignalen voor zich uit jaagt. Alle dieren hebben zich al tientallen meters vóór jouw waarnemingsbereik verstopt. Het omgeving komt dan leeg en levenloos over.
We komen in veel nauwer contact met de natuur door te leren van het gedrag van de dieren zélf. Deze vaardigheid is al miljoenen jaren in ons DNA ingebouwd, maar we hebben dit instinct volledig verstikt door ons conceptueel denken en haastig gedrag. Het is dus zaak om dit ‘slapend’ DNA opnieuw tot leven te brengen. Dit doen we door het alerte gedrag van dieren met veel respect en aandachtig te observeren en ons gedrag te harmoniseren met de omgeving. Zo kan een geoefend persoon zelfs tot enkele meters van een ree komen, zelfs als het hem/haar gezien heeft. We hoeven echter niet diep in de bossen te duiken om wat te leren. Onze alomtegenwoordige tuinvogels zoals roodborstjes, merels, meesjes, vinken of duiven zijn dankbare leermeesters die ook terugkoppeling geven aan ons gedrag.
Wanneer je als een hert mindful in de tuin of bos bent hoef je echt niet stokstijf voor je uit te staren. Dieren zien dit als een alarmsignaal. Het is beter om ontspannen en in stilte te gaan. Zo versmelt jouw beweging met de achtergrondruis van de natuur.
Een oefening:
Vul een glas boordevol met water en hou het voor je uit. Ga dan –zonder morsen- stap voor stap vooruit zonder naar het glas of naar je voeten te kijken. Zo word je verplicht om langzaam te gaan en –op gevoel- bewust contact te maken met de aarde. Na enkele keren voel je de juiste motoriek aan en kan je het glas achterwege laten. Tegelijk staan al je zintuigen op scherp waardoor je dieren binnen een groter bereik kunt detecteren. Hoe groter jouw waarnemingsbereik wordt én hoe kleiner jouw verstoringsbereik wordt , hoe vrediger je geest wordt en hoe meer dieren je zullen toelaten. Net zoals meditatie vraagt dit wat oefening, maar het leerproces is gelijkaardig.
Verder heb je het ‘gewenning’ effect . Wanneer je regelmatig naar dezelfde plek gaat en je daar ‘natuurlijk’ gedraagt, zullen de dieren je snel accepteren als een integraal onderdeel van hun leefomgeving.
Je kunt als volgt te werk gaan:
- Zoek een zitplekje op met weinig verstoring in je achtertuin of een rustige plek in het park.
- Ga daar regelmatig en rustig(!) naar toe. Vertraag al van op grotere afstand bijvoorbeeld d.m.v. wandelmeditatie.
- Maak geen plotse bewegingen en kijk nooit een dier rechtsreeks in de ogen. Dit is bedreigend.
- Verbreed je blik naar de omgeving zonder je hoofd of ogen mee te draaien. Deze manier van kijken stilt je gedachten en je zult uiteindelijk steeds méér en sneller dieren spotten
- Na een paar bezoeken ontdek je welke vogel er meest aanwezig is . Concentreer je daarop: bijvoorbeeld een roodborstje.
- Observeer dan hoe het zich gedraagt in een onverstoorde ‘routine’ situatie : bv voedsel zoeken, zingen, contactgeluidjes en zelfs bij gekibbel met hun buren. Dit hoort bij het alledaagse leven.
- Kijk hoe het roodborstje zich gedraagt bij verstoring of nakende bedreiging. Dan hoor je plots andere geluidjes en zie je andere lichaamstaal.
- Beschrijf deze ervaringen in je dagboek en lees erover.
Uiteindelijk raak je helemaal vertrouwd met alle geluiden en bewegingen van de plek en weet je meteen of de omgeving vredig of verstoord is. Zo zullen bijvoorbeeld de vogels door hun gedrag je vertellen waar en wanneer een kat voorbij komt. Hoe méér je deze oefening doet, hoe méér de natuur zich aan jou zal openbaren. In een latere fase kan je dit zelfs al wandelend doen. Zo wordt het uiteindelijk een vorm van wandelmeditatie. Deze oefening doe je best alleen of samen met bijvoorbeeld een mentor die meer ervaring heeft. Wanneer de groep groter wordt is de verstoring al vlug te groot.
Bron: "What the Robin knows" van Jon Young: ISBN 978-0-547-45125-1.